خورد و خوراک

در سفر به چهارمحال و بختیاری بعد از دیدار از مکان‌ها، طبیعت و آثار تاریخی باشکوه استان
طعم بی‌نظیر غذاهای محلی را از دست ندهید

از جالب‌ترین جاذبه‌های گردشگری در هر منطقه‌ای انواع غذاهای آن سرزمین و نحوه طبخ آن است، غذاهای سنتی چهارمحال و بختیاری از مواد در دسترس و متناسب با شرایط آب و هوایی تهیه می‌شود.

مردم استان بر اساس شيوه معيشت مبتني بر دامداري، كشاورزي و باغداري گياهان وحشي مانند كرفس كوهي، شنگ ، پاكلاغ، چاووك، كنگر و … را پس از پختن با ماست مخلوط مي كنند كه به آن (( تيليكه –تليكه )) مي‌گويند .

غذاهای محلی مورد استفاده در این منطقه به فراخور فصل و همچنین طبع افراد مورد استفاده مردم قرار ‌گرفته است. از جمله خوراکی‌های استان شامل نان ورچاله، نان تیری، آش دوغ، املت تره کوهی، کاله جوش، توله، آویز و تاس کباب است.

انواع نان محلی

noon mahali

غذاها و نان های محلی و سنتی (مثل فقیر (پتیر) ، کاکولی) یکی از مهمترین جاذبه های به شمار می روند . تقریباً همه انواع خوراک ها در این استان تهیه و طبخ می شود ولی متداول ترین غذا انواع کباب گوشت است که نوعی خاص از کباب بختیاری شهرت دارد و دربین گردشگران منطقه از محبوب زیادی برخوردار است . کباب بختیاری از فیله گوسفند ، سینه مرغ ، فلفل دلمه ای ، پیاز ، روغن زیتون ، پودر سیر ، و زعفران می‌شود

نان خشكه

جهت صبحانه پخته مي شود و گاه در خمير آن شكر مي ريزند كه (( نان خشكه قندي )) نام دارد

نان چارسنگي

chaharsangi
با ضخامت دو تا چهار سانتيمتر به صورت (( ور نيامده )) توسط چوپانان و يا گله داران استفاده مي شوذ و به آن ((خوشبا)) نيز مي گويند

كاكولي

kakoli
براي جا خالي ، عروسي ها ، مراسم شادي ، نذر و يا سوغاتي پخته مي شود . گرده اي نسبتاً ضخيم است كه در پخت آن از شير، زرده تخم مرغ ، كنجد ،گلرنگ ، سياه دانه و شكر استفاده و بسيار خوشمزه و خوش رنگ است

تپ تپو

 در مواقع ضروري كه براي ((ورآمدن )) خمير فرصت نيست ، بلافاصله خمير را پس از اندكي مشت مالي (سرشيدن ) به ضخامت كمتر از نان ولي بيشتر از فتير تهيه و بر روي ساج مي پزند . گله داران از اين نان استفاده مي كنند

فتير یا پتير

 نان بسيار نازكي است كه عشاير و بختياري ها بر روي ساج ( توه ، تابه ) مي پزند . در چهارمحال به عنوان ((يُخِه )) ناميده مي شود و به عنوان نذري لاي آن حلوا مي گذارند

نان خانگي

در تنور گلي يا تنور فلزي ( گازي ) پخته مي شود و در شهرها و روستاها عموميت دارد

چند نمومه از خوراک های محلی

کباب بختیاری

از لذیذترین و پرطرفدارترین غذاهای چهار محال و بختیاری کباب بختیاری است که نه تنها در استان چهار محال و بختیاری بلکه در تمام شهرهای ایران شعبه ای دارد

طرز تهیه

راسته گوسفندی ۵۰۰ گرم یا فیله گوساله،سینه مرغ ۵۰۰ گرم، کره ۵۰ گرم،پیاز سه عدد رنده شده، زعفران دم کرده،آبلیمو ترش تازه، نمک و فلفل، ماست یک لیوان
گوشت راسته را به اندازه یک انگشت خرد کنید و در مخلوط پیاز رنده شده و ماست و زعفران دم کرده و فلفل به مدت ۲ الی ۳ ساعت مارینه کرده و در یخچال بذارید. سینه مرغ رو نیز به اندازه یک انگشت خرد و سپس در مخلوط پیاز رنده شده و زعفران دم کرده و نمک – آبلیموترش و ماست به مدت ۲ الی ۳ ساعت مارینه و در یخچال قرار بدین. منقل را آماده کرده و گوشت‌ها را از یخچال بیرون آورده و به سیخ بکشین. برای به سیخ کشیدن یک تکه گوشت و یک تکه از جوجه بردارین تا این که سیخ پر بشه. بهتره که اولین و آخرین تکه‌ها گوشت باشن. زیرا جوجه زودتر کباب میشه و میسوزه. کباب را روی حرارت ملایم پخته و سپس به آن کره بمالید

چلو خورش به

از غذاهای پر طرفدار و مجلسی قوم بختیاری پلو خورش به می باشد که طبع معتدل به گرم دارد و خواص فراوانی دارد . این غذا منبع فیبرو سبوس مناسب برای پوکی استخوان ,خونساز است و دارای انواع ویتامین ها می باشد

طرز تهیه

 پانصد گرم گوشت خورشی، 2 عددا پیاز متوسط، آب به مقدار لازم، 3 عدد به متوسط
روغن مایع به مقدار لازم، 150 گرم آلو بخارا، 3 قاشق سوپ خوری شکر، 2 قاشق سوپخوری آب لیمو، نمک و فلفل به مقدار لازم، زعفران حل شده در آب جوش به مقدار لازمخورش به آلو
جهت تهیه خورش به و آلو، گوشت را به قطعه های کوچک خرد کنید و با پیاز خرد شده و مقداری روغن تفت دهید. آب را اضافه و حرارت اجاق را ملایم کنید تا به مدت یک ساعت و نیم گوشت و پیاز سرخ شده تقریبا پخته شود.
آلو ها را شسته و در آب به مدت یک ساعت خیس کنید. پوست به را گرفته و چهار قاچ کنید و تخم آن ها را بگیرید، سپس به صورت پره پره برش دهید و با مقداری روغن مایع سرخ کردنی کمی سرخ کنید و با آلو که از قبل خیس کرده اید به گوشت و پیاز پخته شده اضافه کنید. شکر، آب لیمو تازه، نمک و فلفل را با زعفران آب شده به خورش به اضافه کنید و بگذارید خورش به و آلو آهسته بجوشد و جا بیفتد.
در صورت تمایل 2/3 پیمانه لپه معادل 100 گرم را با پیاز و گوشت سرخ شده تفت دهید و بگذارید تا بپزد.
خورش به و آلو آماده است آن را در ظرف خورش بکشید و با برنج که پخته و دم کرده اید سرو نمائید، مقدار شکر را به میل خود می توانید کم یا زیاد کنید.
مصرف خورش به و آلو برای روزه داران بسیار مناسب و مفید است.
khoreshe beh

شوربای قیمه ریزه

خوراک شوربای قیمه ریزه یکی از غذاهای لذیذ استان چهار محال و بختیاری است که طرفداران زیادی دارد

طرز تهیه

گوشت چرخ کرده: ۲۰۰ گرم،  برنج: نصف پیمانه، سبزی آش: ۳۵۰ گرم، پیاز: ۲ عدد متوسط، نعنا خشک: یک قاشق سوپخوری، نمک و فلفل و زردچوبه: به مقدار لازم
ابتدا یکی از پیازها را خلال کرده و با مقدار کمی روغن آن را سرخ کنید و کمی زردچوبه هم به آن اضافه کنید. سپس برنج را نیز به آن اضافه کرده و با مقدار کافی آب بگذارید بپزد تا برنج کاملا لعاب بیندازد.
گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده مخلوط کنید و به صورت کوفته ریزه در آورید و همراه با سبزی به آش اضافه نمایید.
پس از آن که آش کاملا جا افتاد آماده است. آن را در ظرف کشیده با نعنا داغ آن را تزیین کنید. به عنوان چاشنی از آبلیمو یا ماست می توان استفاده کرد

اوترشی

اوترشی بیشتر در فصول گرم سال در میان عشایر بختیاری پخته می شود و از جمله غذاهایی است که به سرعت و سادگی تهیه می شود و دارای مزه ملس متمایل به ترش است

طرز تهیه

ناردون، انار خشک شده، مغز گردو، مغز بادام، آرد سبوس دار، پر زردآلو، خرمای هسته گیری شده، پیاز، فلفل نمک زردچوبه و نعنای خشک
برای تهیه اوترشی ابتدا مغز گردو , مغز بادام و پر زردآلو را از قبل به صورت جداگانه خیس کنید .سپس ناردون را شسته و مقداری آب را به آن اضافه کنید و به مدت 1 ساعت بگذارید و خیس بخورد سپس به مدت 20 دقیقه بجوشانید . آرد سبوس دار را تفت داده تا کمی تغییر رنگ داده و آب ناردون را که صاف کرده اید به آن اضافه کنید .به آرامی حرارت می دهیم و سپس گردوی خرد شده , بادام پوست گرفته شده وخرما و پر زرد آلو را به آن اضافه کنید و دوباره به مدت 20 دقیقه حرارت دهید . سپس پیاز خرد شده که به همراه نعنا و زردچوبه تفت داده شده را به آن اضافه کنید تا قوام بیاید . در صورتیکه زیاد ترش شد مقداری شیره انگور را به آن اضافه کنید . این غذا به لحاظ طعم و مزه در میان اقوام بختیاری از طرفداران زیادی برخوردار است و همچنین زمانیکه در کوچ هستند و امکانات زیادی ندارند از این غذا استفاده می کنند
otorshi
gerdoopolo

گردو پلو

گردو پلو از جمله غذاهای مقوی و سالم است که در بخش هایی از استان چهار محال و بختیاری بخصوص سامان پخت می شود .شهرستان سامان به علت دارا بودن تولیدات باغی بخصوص گردو و بادام در سطح ایران مشهور است

طرز تهیه

برنج: ۴ پیمانه، روغن: به مقدار لازم، پیاز داغ: ۲ قاشق غذاخوری،گردو: ۳۰۰ گرم،گوشت مغز ران: ۳۰۰ گرم، زعفران و زرشک: برای تزیین
ابتدا گوشت را به صورت قیمه ای خرد کرده و با یک پیمانه آب بپزید. در این فاصله گردو را در آب خیس کرده و پوست رویه گردو را جدا کنید. و بعد در کمی روغن و زعفران تفت دهید.
برنج را مثل همیشه آبکش کرده و دم بگذارید. وقتی که برنج دم کشید در دیس بکشید. یک لایه گردو و یک لایه گوشت و پیاز داغ بریزید و روی برنج را با برنج زعفرانی و کمی زرشک تزیین کرده، نوش جان کنید